Przejdź do treści
! UWAGA !
|
Jesteś tutaj
Parciaki

 

Kurpie już w XVII wieku mieli swój regionalny strój zwany później strojem kurpiowskim. Kurpiami nazywali ich mieszkańcy innych okolic, a „Kurp odpłacał się podobną monetą sąsiadom swoim i chrzcił noszących się inaczej, niż sam się ubierał, włościan [nazywał] parciakami, to jest chodzącymi w parciaku (....) znajduje [to] wyjaśnienie w wyrazie mazurskim parciak, to jest siermięga[1].

            Właśnie Parciakami Kurpie nazywali przybyszów z Mazowsza, wioska powstała na przełomie XVII i XVIII wieku, jej rodowód jest bardzo podobny do wsi Olszewka. Podobnie jak tam wioskę założyli uciekinierzy z Mazowsza, którzy tutaj w puszczy mieli swobodę i często ochronę starostów królewskich. Jak pisał L. Krzywicki „Ta ucieczka [ z Mazowsza] do puszczy musiała mieć duży rozmiar i szła nie tylko z królewszczyzn sąsiednich, ale i z prywatnych wsi szlacheckich. Kiedy burza ucichła [wojna], wychodźcy zakosztowawszy swobód w kniei, gdzie starostowie chętnie ich witali i obdarzali ulgami, ani myśleli wracać

Mieszkańcy wsi korzystali również z niezwykle korzystnego prawa bartnego. Pierwsze wzmianki o tej miejscowości można odnaleźć w lustracji dóbr królewskich z 1765 roku[2], wspomina się tam nowo powstałe wioski, w tym Parciaki[3].

Wspomniana lustracja pisze o wsiach Jednorożcu, Olszewce i Parciakach: „W tych wsiach nad ustawę prawa znaczna liczba ludzi w inwentarzu nam położonym znajduje się....przez co przed tym 40 bartników, 40 rączek miodu dworu przasnyskiego dawali. Teraz ilu się znajdować może w tych wsiach ludzi, wszyscy nie więcej, jak 40 rączek miodu oddają, a przeto w borach puszczy przasnyskiej znaczna znajduje się borów dezolacyja, iż ci poddani wiele z boru pola wyrobili[4]. Zapisano tam również „Z Parciaków poddani podszywają się pod prawo bartnickie[5]. Mieli, zatem urzędnicy świadomość, że dawne przywileje królewskie dla Jednorożca nie powinny obejmować Olszewki i Parciaków, jednak prawo bartne dla tych wsi wspomina się również  w kolejnej lustracji z 1789 roku[6].

            Parciaki należały pierwotnie do parafii Chorzele, lecz przez 1781 rokiem zostały przeniesione do parafii Baranowo[7]. Zapewne zmieniono to z powodu odległości do Chorzel i problemów tym spowodowanych.

            Parciaki sąsiadowały z wsiami prywatnymi, w 1789 roku mieszkańcy wsi żalili się na majątek Rzodkiewnica należący do Zielińskich, „Żalą się Kurpie z Parciaków, że Rzodkiewnica chce im zabrać łąki[8].

            Po 1795 roku Parciaki były wsią rządową, następnie po 1864 roku ziemia rządowa została uwłaszczona. Opis z 1889 roku przekazuje: wieś Parciaki, gmina Jednorożec, parafia Baranowo, ma 43 domy i 315 mieszkańców, 916 mórg gruntu użytecznego, 520 mórg nieużytków[9]. 

W 1909 roku w Parciakach erygowano parafię. Już wcześniej, bo w latach 1905-1909 przeniesiono tutaj drewniany kościół pochodzący z XIX wieku z Czarni. Został on przebudowany w latach 1956-1957. Jest drewniany, orientowany o konstrukcji zrębowej. Nawa jest prostokątna, rozdzielona wewnątrz lisicami. Dach dwuspadowy kryty blachą. Wewnątrz znajduje się obraz św. Rocha z połowy XIX wieku oraz dwa krucyfiksy ludowe z  XVIII wieku[10].

W 1921 roku Parciaki w gminie Jednorożec liczyły 76 domów i 416 mieszkańców[11]. Przed II wojną światową były tu dwa sklepy: F. Królikowskiego i J. Lendy[12].

 

Gątarka (Gontarka) część wsi PARCIAKI

            Brak danych z przed II wojny światowej, według map z lat trzydziestych XX wieku istniały tu łąki.



[1] Krzywicki L. Dzieła...., s. 512.

[2] Lustracja nie była publikowana, jej fragmenty przytaczał w XIX wieku  L. Krzywicki.

[3] Krzywiecki L, Dzieła...., s. 528.

[4] Krzywicki L, Dzieła..., s. 584.

[5] Tamże. 

[6] Tamże.

[7] Materiały do dziejów ziemi płockiej, Płock 1997, tom VII, s. 17.

[8] Krzywicki L, Dzieła....,  s. 506.

[9] Słownik Geograficzny....., tom VII, s. 863.

[10] Katalog zabytków...., s. 18.

[11] Skorowidz miejscowości...., s. 130.

[12] Księga Adresowa......, s. 1981.

wyszukiwarka
szukaj
Wszelkie prawa zastrzeżone (c) 2018
[ZAMKNIJ] Nowe zasady dotyczące cookies. W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies.