Kobylaki Korysze są najstarszą częścią okolicy szlacheckiej o nazwie Kobylaki. Pierwotnie istniała tu las zwany Kobyli Ostrów oraz Pięć Gai. W 1501 roku książę nadał tu pewne ziemie dla rycerstwa „Dux dedit [....] 10 mansos nemoris Pyandzygay dicti silve dicte Cobyly Ostrów. Nabywcą tej ziemi był zapewne niejaki Jan Roman, który już w 1503 roku sprzedał tę ziemię Janowi herbu Łodzia, synowi Wojciecha. Gdy Jan został właścicielem tej ziemi zaczął nazywać się Kobylińskim herbu Łodzia[1] i założył wioskę o nazwie Kobylaki.

Akt kupna-sprzedaży z 1503 roku,  potwierdził król Zygmunt Stary w roku 1539 roku. W tym czasie właścicielem wsi był już Stefan Kobyliński, syna Jana[2].  Rodzina ta   zasiedliła okoliczne grunty tworząc tak zwaną „okolice szlachecką”, czyli zespół osad posiadających wspólną nazwę (jeden człon), zamieszkałą przez drobną szlachtę.

Proces osadniczy rozciągał się na wiele lat. Najpierw powstawało jedno gospodarstwo, pierwszego osadnika, początkowo bez chłopów, tylko rycerz i jego służba. Tak opisywał proces powstawania okolicy szlacheckiej profesor Wiśniewski. Pierwszy osadnik budował dom i karczował las oraz zarośla, aby przygotować ziemię pod uprawę. Wykarczowanie 10 włók często zajmowało wiele dziesiątek lat. Ziemia była dziedziczona przez synów i od razu dzielona, co uniemożliwiało powstanie folwarku, powstawała wieś szlachecka. Przy pierwszym gospodarstwie, przez podział ziemi między synów powstawały kolejne gospodarstwa, „tworząc luźną i bezładną osadę potomków pierwszego osadnika”.  W XV wieku, istniały w tej okolicy wioski złożone z jednej chaty, w XVI wieku, w miarę rozrastania się wiosek, liczyły już po kilkanaście chat[3]. Każdy sukcesor otrzymywał w działach rodzinnych odpowiednią część gruntów, wskutek tego pogłębiało się rozdrobnienie gruntów.

            Po Stefanie dziedziczył tu Andrzej Kobyliński, za jego czasów w 1565 roku przeprowadzono spis podatkowy ziem mazowieckich. Według niego istniała wtedy jedna wioska zwana Kobylaki, w wiosce wyróżniano jeden dział liczący 2 włóki, 2 działy po 1 włóce, mieszkało tu 3 zagrodników (ubogich chłopów), istniał dział liczący ¾ włóki, 3 działy po pół włóki, dział liczący ¼ włóki i 2 części po 10 mórg[4].

            Jak widać ziemia była tu bardzo rozdrobniona, lecz ten zapis dotyczy zapewne również części gruntów na której powstały później osady: Konopki, Pietrasze, Czarzaste, Szczepanki i inne. Powstały one przez wydzielenie gruntów między poszczególnych członków rodziny, zyskujący nowe nazwy. Również pierwotną wieś należało jakoś odróżnić, zaczęto ją zwać Koryszami, taki zapis po raz pierwszy pojawia się w 1590 roku[5].

            Osada ta jest najstarsza i mieszkali tu również najbogatsi przedstawiciele rodu Kobylińskich herbu Łodzia. Świadczą o tym chociażby zapisy na temat zakupów działów w sąsiednich wsiach, brania pod zastaw ziemi w Konopkach itp. Można również prześledzić genealogię głównej gałęzi rodu mieszkającej w tej wsi.

            W końcu XVI wieku żył Andrzej, który w 1591 roku był zapewne już starszym człowiekiem i darował w tymże roku łąkę w tej wsi na rzecz swoich synów: Macieja i Wojciecha. Głównym dziedzicem wsi został następnie Wojciech, który już w 1590 roku nabył część gruntów od Jakuba Czarzastego. Synem Wojciecha był Marcin i tenże miał syna Wojciecha, który w 1638 roku wziął w zastaw część wsi Kobylaki Konopki. Synem Wojciecha był Adam, żyjący w drugiej połowie XVII wieku, zastawił on swojej siostrze Emerencyannie część Kobylak Koryszów. Adam ożenił się z Małgorzatą Kobylińską (było już tylu Kobylińskich, że nie byli bliską rodziną), po śmierci pierwszej żony Adam ożenił się z Marianną Rapacką, której darował pewne ziemie „na Grabowszczyźnie”. Z tymi dwiema żonami Adam miał ośmiu synów i córkę. Adam Kobyliński zmarł przed 1713 rokiem, ponieważ w tymże roku wdowa po nim wraz z pasierbami, synami i córką,   procesowała się przez pełnomocników w Ciechanowie z Grabowskim (może o Grabowszczyznę?)[6].

            Kolejnym dziedzicem głównej części wsi został najstarszy z synów Adama, Maciej Kobyliński, znany jest jednak tylko z jednej wzmianki z 1702 roku, gdy regulował pewne zobowiązania wobec brata. Maciej posiadał dwóch synów: Adama i Wojciecha, właśnie oni dwaj nabyli pewne grunta w Kobylakach Szczepankach.  Adam syn Macieja, nabył również samodzielnie pewne grunta w Ossowcu w 1736 roku[7]. Wszystko to świadczy, że ta gałąź rodu był dosyć zasobna.

Jednak obok nich żyli tu również ich ubodzy krewni i inni szlachcice.  Wspomniany wyżej Adam, miał trzech synów: Walentego, Jakuba i Szymona. W tym czasie ród Kobylińskich zainteresował się ziemiami na Litwie. Z trzech braci synów Adama, najstarszy z nich, Walenty był kawalerem, Jakub został księdzem i całą fortunę odziedziczył Szymon Kobyliński, który „oprócz Kobylan Koryszów i Szczepanek, był właścicielem Poruczyna w powiecie nowogródzkim, gdzie Jakub [ksiądz] wzniósł i uposażył kościół[8].

            W tym czasie (połowa XVIII wieku) Szymon Kobyliński zapewne przeniósł się już na Litwę, do ziemi nowogródzkiej, zachowując jednak działy w rodowej wsi. Szymon ożenił się ze Scholastyką Rajecką i miał dwie córki, które wydał za pisarza grodzkiego nowogródzkiego oraz drugą za sędziego ziemskiego tejże ziemi. Świadczy to o tym, że Kobylińscy szybko stali się elitą ziemi nowogródzkiej. Miał też Szymon dwóch synów: Floriana i Jana. W tym czasie Kobylińscy już tu (w Koryszach) nie mieszkali, jednak jak wynika z zapisu z 1781 roku Florian i Jan „zostali wprowadzeni do dóbr po dziadzie swoim i ojcu w ziemi ciechanowskiej”, czyli do Kobylak Koryszów i innych wsi. Warto przypomnieć postać Floriana, ponieważ stał się najbardziej znanym Kobylińskim w historii.

Florian Kobyliński urodził się  w 1774 lub 1777 roku już Litwie (jego ojciec urodził się w Koryszach). Rodzina należała do możnych obywateli ziemi nowogródzkiej. W młodości Florian został szambelanem królewskim. Walczył w powstaniu kościuszkowskim, gdzie został wzięty do niewoli i przesiedział kilka lat w więzieniu. W 1798 roku wybrano go deputatem do Najwyższego Trybunału Litewskiego, był też zastępcą przewodniczącego sądu litewskiego. W 1804 roku przybył do Paryża „gdzie nie taił się ze swym bogactwem, występował jako opiekun młodych Radziwiłłów (....) bywał u Kościuszki i generała Dąbrowskiego. W 1805 roku wstąpił do armii napoleońskiej, służył w sztabie głównym. W 1806 roku był już w sztabie marszałka Davouta. Stał na czele służb wywiadowczych tegoż marszałka. Uczestniczył w wojnie z Prusami w 1806/1807 roku, brał udział między innymi w bitwie pod Gołyminem w grudniu 1806 roku. W 1811 roku został adiutantem marszałka Davouta w randze pułkownika. Pod pozorem odwiedzenia stron rodzinnych na Litwie przeprowadzał wywiad w państwie rosyjskim, przez co stał się „persona non grata” w Rosji. W uznaniu zasług został mianowany baronem cesarstwa francuskiego (1810). Walczył w pierwszym korpusie w czasie wyprawy na Rosję. Podczas bitwy koło Moskwy stracił nogę. Francuscy grenadierzy zanieśli go na noszach do Wilna. Dostał francuską Legię Honorową. Tam schwytali go Rosjanie i wywieźli do Rosji. Został przedstawiony carowi Aleksandrowi i w 1815 roku wrócił do Polski na fali amnestii dla napoleońskich oficerów. Po powrocie kupił majątek Piastowo (koło Sierpca) i zaangażował się w tworzenie administracji Królestwa Polskiego, został nawet prezesem komisji wojewódzkiej płockiej (najwyższy organ władzy w województwie płockim). Doceniał go car dając mu liczne ordery i potwierdzając tytuł barona. Po wybuchu powstania listopadowego hojnie wsparł nowe oddziały powstańcze, ale nie wziął udziału w walkach. Zmarł w 1843 roku w Warszawie[9].

            Właśnie Florian Kobyliński był jednym ze współwłaścicieli Kobylaków Koryszów na przełomie XVIII i XIX wieku, oprócz niego notuje się tutaj również w tym czasie: Bobra, Czarzastego, Kobylińskich (innych) i Żbikowskich[10].

            Oprócz Kobylińskiego, należącego już do warstwy średniozamożnej, a może nawet magnackiej, dziedziczyli tu również drobni szlachcice, którzy często sami uprawiali swoją ziemię, ich status materialny nie różnił się od chłopów. Mimo to przysługiwało im takie samo prawo jak magnatom. Nie mogli być więzieni bez zgody sądu, mieli prawo głosu na sejmikach szlacheckich (w Ciechanowie), mogli brać udział w sejmie elekcyjnym. Każdy z nich mógł nawet zostać królem (przodkowie Jana III Sobieskiego i Stanisława Augusta Poniatowskiego pochodzili właśnie z takich zaścianków, w ziemi lubelskiej).

Obrady sejmiku szlacheckiego

            Wioski drobnoszlacheckie były zawsze niewielkie, tak też było w tej miejscowości. W 1827 roku notowano 7 domów i 48 mieszkańców, w 1882 roku naliczono 8 domów, 108 mieszkańców, 162 morgi gruntu, w tym 4 morgi nieużytków[1].

            Również w okresie międzywojennym Korysze składały się z niewielkiej ilości domów. Podczas spisu powszechnego z 1921 roku naliczono tutaj 11 domów i 103 mieszkańców[2].

            Księga Adresowa Polski z okresu międzywojennego rzadko notuje osoby prowadzące działalność gospodarczą mieszkające w zaściankach szlacheckich, potomkowie szlachty zajmowali się głównie rolnictwem, handel czy rzemiosło było bardzo niepopularne.

Petrusy część wsi Kobylaki Korysze

            Wioski drobnoszlacheckie miały zawsze tendencje do tworzenia kilku niewielkich osada wokół pierwotnej siedziby, czasem wystarczył jeden dwór z dala od wsi by stał się oddzielną wioską. Nazywano go najczęściej od przydomku lub imienia pierwszego osadnika. Wśród Kobylińskich popularne było, obok imienia Wojciech, również imię Piotr. Wioska Petrusy powstała zapewne w XVIII wieku, mieszkali tu potomkowie Piotra. Notowana jest w 1784 roku w spisie wsi i ich właścicieli[3].

            Było to osiedle złożone z kilku domów zamieszkałych przez drobną szlachtę, tak też było w XIX wieku i na początku XX. W 1921 roku notowano w tej wsi (Pietrusy) 3 domy i 20 mieszkańców[4].

Szczepanki część wsi Kobylaki Korysze

            Szczepanki były również osadą drobnoszlachecką założoną w ramach „okolicy drobnoszlacheckiej” Kobylaki, z tym, że ta osada powstała nieco wcześniej. W 1730 roku po raz pierwszy wymienia się tę osadę w transakcjach między Kobylińskimi. Część gruntów posiadali tutaj bogatsi Kobylińscy, z której to linii wywodził się Szymon i Florian Kobylińscy (patrz Korysze), część należała do uboższej gałęzi. Jednak tutejsi Kobylińscy też byli znani, tyle że tylko w ziemi ciechanowskej. W połowie XVIII wieku dziedziczył tu Tomasz Kobyliński, a po nim trzech jego synów: Andrzej, Wojciech i Piotr. Pierwszy z nich był ostatnim burgrabim ciechanowskim, drugi (Wojciech) również miał urząd burgrabiego, był też komornikiem różańskim (1795)[5].